ЖБ стратегик ислоҳотларни амалга оширишда Ўзбекистонга $470 млн имтиёзли ва $480 млн қийматдаги паст ставкали кредитлар тақдим этишни маъқуллади. Ушбу маблағлар Халқаро тараққиёт ассоциацияси ва Халқаро тикланиш ва тараққиёт банки томонидан 12 йилдан 34 йилгача муддатга берилади.
Жаҳон банки вице-президенти Анна Бьерде «Газета.uz»га тақдим этган янги мақоласида камбағалликни 2 бараварга қисқартириш ва аҳоли жон бошига даромади ўртача бўлган мамлакатларнинг юқори қисмига кириш учун ислоҳотлар мувофиқлаштирилиши ва босқичма-босқич амалга оширилиши зарурлиги ҳақида ёзади.
Жаҳон банки 2022 йил учун Ўзбекистонда ЯИМ ўсиши прогнозини 5,3 фоизгача яхшилади. Бироқ 2023 йилда ўсиш 4,9% бўлиши таҳмин қилинмоқда. Шунингдек, мақсадли ижтимоий ҳимоя дастурлари орқали қашшоқлик даражаси 2023 йилда 14,5 фоизга, 2024 йилда эса 12,2 фоизга тушиши кутилмоқда.
Украинадаги уруш оқибатида Ўзбекистон, Қирғизистон ва Тожикистонда корхоналар харажатларнинг ошиши ва кредитлаш имкониятларининг қисқариши каби муаммоларга дуч келмоқда. Жаҳон банкига кўра, бу бизнеснинг ёпилиши, иш жойларининг йўқотилиши ва иқтисодий ўсишнинг секинлашишига олиб келиши мумкин.
Жаҳон банки Ўзбекистонда қашшоқликка қарши курашиш ва ижтимоий-иқтисодий ривожланиш масалаларига бағишланган ёш фотосуратчилар ўртасидаги қўшма танлов натижаларини сарҳисоб қилди. «Газета.uz» фотографлари Мадина Аъзам ва Евгений Сорочин танловнинг асосий ва махсус совринини қўлга киритди.
Жаҳон банки Ўзбекистонда деградацияга учраган ерлар ва ўрмонларни тиклаш мақсадида 30 йил муддатга 142 млн долларлик имтиёзли кредит ажратади. Бундан ташқари, лойиҳа доирасида яна иккита траст фонд қўшимча 11 млн доллар йўналтиради. Ўрмон хўжалиги давлат қўмитасига бир қатор вазифалар юклатилмоқда.
Жаҳон банки 2022 йил учун Ўзбекистон ЯИМ ўсиши прогнозини 4,3 фоизгача яхшилади. Аммо Украинадаги можаро сабабли ўсиш олдинги прогноздан пастлигича қолмоқда. Қолаверса, Ўзбекистон яқин икки йилда Марказий Осиё давлатлари орасида энг юқори иқтисодий ўсишни кўрсатиши кутилмоқда.
Жаҳон банки Ўзбекистон ҳукуматига молия секторини ислоҳ қилиш мақсадлари учун 15 млн доллар имтиёзли кредит ажратади. Лойиҳага кўра, бир қанча давлат банклари хусусийлаштирилади, кичик ва ўрта бизнесни қўллаб-қувватлаш учун алоҳида — тараққиёт банки ташкил этилади, у экспорт қилувчиларни ресурслар билан таъминлайди.
Жаҳон банки гуруҳи 2022−2026 йилларга мўлжалланган Ўзбекистон билан янги ҳамкорлик дастурини қабул қилди. У учта стратегик мақсадга қаратилган — хусусий секторда инклюзив бандликни ошириш, инсон капиталини ривожлантириш ва «яшил» иқтисодий ўсиш ҳисобига фаровонликни ошириш ва барқарор ривожланиш.
Жаҳон банки прогнозига кўра, Россияга қарши санкциялар ва Украинадаги инқироз МДҲ давлатлари, шу жумладан Ўзбекистонда пул ўтказмаларининг қисқаришига олиб келади. Шунингдек, 2022 йилда Россия ЯИМ тушиши ва рублнинг долларга нисбатан қадрсизланиши мигрантларнинг бандлиги ва даромадларини камайтириши мумкин, бу эса МДҲда қашшоқлик муаммосини янада кучайтиради.
Жаҳон банки тадқиқотлари Ўзбекистонда ишга қабул қилиш жараёнида ҳар икки жинс вакилларига нисбатан бирдек кучли дискриминация мавжудлигини кўрсатди. Иш берувчилар иш қидираётганларнинг жинси, ёши ва ташқи кўринишига оид афзалликларга урғу берган ҳолда, камситувчи характерга эга бўлган реклама эълонларини жойлаштирадилар. Тадқиқот муаллифларининг таъкидлашича, меҳнат бозорида гендер тенгсизлиги билан боғлиқ стереотиплар жуда кучли.
Жаҳон банки ҳисоб-китобларига кўра, Россиянинг Украинага бостириб кириши оқибатлари Ўзбекистонда иқтисодий ўсиш даражасини 3,6% гача секинлаштиради, инқирозгача бу кўрсаткич 6% га баҳоланган эди. Айни пайтда хомашё экспортидан олинадиган даромадлар ва хусусийлаштиришдан тушумларнинг нисбатан юқорироқ бўлиши пул ўтказмаларига қарам бўлган уй хўжаликларини моддий жиҳатдан қўллаб-қувватлаш мақсадларидаги юқори ижтимоий соҳа харажатларини қоплайди, пул ўтказмалари қисқариши ва меҳнат мигрантларининг уйларига қайтиши ортидан мамлакатда камбағаллик даражаси кескин ўсишининг олдини олади.
Жаҳон банки директорлар кенгаши Ўзбекистонга 60 млн доллар миқдорида кредит ажратмоқда. Ушбу маблағлар ҳисобига мамлакатда солиқларни ҳисоблаш ва тўлашни автоматлаштириш даражасини 90 фоизга, ҚҚС ундиришни 75 фоизга етказиш, солиқ ҳисоботларини тайёрлаш ва топшириш вақтини икки баробарга қисқартириш мақсад қилинган.
Жаҳон банкининг янгиланган прогнозларига кўра, 2022 йилда Марказий Осиё минтақасига хориждан пул ўтказмалари ҳажми 25% га қисқариши кутилмоқда. Мазкур тенденция Россия-Украина ўртасидаги сиёсий зиддиятлар сабаб Россияда иқтисодий фаолликнинг пасайиши ва рубль курсининг кескин қулаши билан изоҳланган. Ўзбекистонга хориждан пул ўтказмалари ҳажми 2022 йилда 21% га қисқариши кутилмоқда.
Жаҳон банки Ўзбекистоннинг миллий статистика тизимини модернизация қилиш бўйича беш йиллик лойиҳага 50 млн долларлик имтиёзли кредит ажратади. Ушбу маблағлар қисман 2023−2024 йилларда ўтказиладиган аҳолини ва уй-жой фондини ҳамда қишлоқ хўжалигини рўйхатга олиш ишларига ҳам йўналтирилади.
Жаҳон банки Doing Business халқаро рейтинги ўрнига ишбилармонлик муҳитини баҳолаш бўйича Business Enabling Environment рейтинги устида ишламоқда. Унинг дастлабки концепциясини тақдим этиб, респондентларни бу бўйича муҳокамада фикр билдиришга таклиф қилди.
Президент қарори билан Ўзбекистонда чорвачилик ва унинг тармоқларини ривожлантириш мақсадлари учун 2022 йилда Жаҳон банкидан 300 млн доллар кредит маблағлари жалб қилинади. Қолаверса, «Ветеринария фидойиси» ва «Чорвачилик фидокори» кўкрак нишонлари таъсис этилади.
Оролқум чўлидан кўтариладиган қум ва чанг бўронлари туфайли йўқотишлар Қорақалпоғистонда йилига 44,2 млн доллар ёки ЯИМнинг 2,1 фоизини ташкил этади. Жаҳон банки тадқиқоти натижаларига кўра, Орол денгизи тубидаги ландшафтни тиклаш аҳолининг саломатлиги яхшиланишига олиб келиши ва ҳар йили 28−44 млн доллар миқдорида қўшимча фойда келтириши мумкин.
Жаҳон банки иқтисодчиси Винаяк Нагараж Ўзбекистонда UZIMEI мобил қурилмаларини рўйхатдан ўтказиш тизимини «бюрократик, ноқулай ва фуқаролар учун фойдасиз», деб атаб, у «Ўзбекистонни орқага тортаётганини» таъкидлади. Ҳуқуқшунос Хушнудбек Худайбердиев эса давлат органлари ўз вазифасини бажара олмагани учун ушбу тизимни «икки карра телефон солиғи» деб ҳисоблайди. Блогер Шаҳноза Соатова эса тизимнинг «бети қаттиқ» эканлигини айтди. UZIMEI оператори танқидларга жавоб беришга ҳаракат қилиб кўрди.
Жаҳон банкининг янги ҳисоботида Ўзбекистондаги ногиронлиги бўлган шахслар дуч келаётган кўплаб мумаммолар — ноқулай инфратузилма ва саволларни туғдирадиган статистика тизими ҳақида сўз юритилади.
Қўшимча имкониятлардан фойдаланиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг